Lah saniki kenging napa basa jawa Banyumasan, dereng dados basa jawa standhar teng sekolahan-sekolahan. Lah niku sababe kula,kanca-batir, utawa para pinter kadose dereng sami kober nggoseki, utawa metani napa mawon isine basa banyumasan. Nggih mboten maiben, mboten saking mboten merlokena, utawi mboten nggatosaken. Kula kanca-batir, lan para pinter sami ketungkul menggota, koreh ngge njejegena kendhil, mados pangupa jiwa.
Milanipun mangga saniki sami sareng-sareng melahi sami nggantosaken budhayanipun keyambek mligine teng babagan ”kawruh,sastra” basa jawa Banyumasan. Seringe desebat basa Banyumasan. Saking kathahe kawruh, sastra, lan sesanese, pramila anggene nggoseki mboten saged “bruk pethuthuk”. Eh…niki cara kula sing kawruhe pas-pasan.
Para sedherek sedaya, jan-jane angger kula sedaya sami purun mirangaken gendhingan utawi tabuhan, calungan, gendhing-gendhing banyumasan ingkang dene sindhenan, senggakan, gerongan, niku isine basa banyumasan seni. Lah basa seni niku nggih namine sastra. Susastra :su (maen) sastra (tulisan), tulisan ingkang isine maen. Angger basa Indonesiane niku “Indah”. Niku sastra ingkang wonten kalangan seni karawitan, seni Pedhalangan, lan ugi seni calung.
Salajenge sastra ingkang ngrembaka teng kalangan masyarakat, jan mboten mupakat kathahe. Ingkang kula ngertasi teng Jatilawang,ngaler Purwajati Gerduren nyabrang ngidul Tinggarjaya. Pun teng ngriku Sumber crita rakyat.Mandar sedherek Drs.Prayitno Mpd, niku lenggahe teng Bobosan. Seratane nyariyosaken dumadine desa Gendhurek, Karangwangkal, Lemajang lajeng Sekaran Penganten.
Niku jen maen pisan. Ujar kula soten. Dereng nyabrang kali Tajum, saking Gerduren, ngidul teng Tinggar-Jaya. Teng ngriku nggone juragane. Ramane Haji Ahmad Tohari, niku juragan basa, juragan sastra, juragan Novel Banyumasan. Ari sedulur ajeng mbetahaken novele, Sugan teksih mbok. Ningen nggih mbayar, ganti cetak kaya niku.
Kathahe sastra ingkang dingge kangge sindhenan, gerongan, tandhakan. Kanggene para seniman nalikane sami tabuhan, basanipun basa tembang, tegese basane deiket, boten bebas. Lah angger teng basa Indonesia niku desebat “ Puisi “ sanes prosa. Angger puisi niku basa tembang, prosa niku basa gancaran utawi bebas.
Dados mekatene nenek moyang kita sami teng Banyumas kathah ingkang pinter. Emane dugi sepriki kula kiyambek dereng mrangguli. Nenek moyang sinten asmane ingkang nyerat basa sastra kasebat. Napa niku wangsalan, parikan, crita rakyat ( Kedadiyane Gendhurek, Dipati Karangwangkal, lemajang ,Gunung Putri) lan sanese.
Niki mbeke Banyumas iring kidul seguthek. Mangkane amper saben dhusun gadhah crita, dongeng kiyambek – kiyambek. Lah niki ingkang kula kajengaken Banyumas sugih sastra, naming dereng sugih panulis, nggih sababe anu sami dereng kober merlokena sami nyerat. Mudheng-mulek ya ramane Tinggarjaya ingkang tekun urak – urek. (Darkam AS/08)
CALUNG BANYUMAS; Senggakan nang calung banyumasan nganggo basa seni sastra banyumasan. Foto:Harmas/dok
Wis demuat nang Harmas 2 Juni 2015
0 comments :
Post a Comment
Kesuwun rawuh lan komentaripun, Sedulur...